اولین عامل در محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی، گروه شغلی است که کسب و کار آن‌ها متعلق به آن است. سازمان امور مالیاتی، اشخاص حقیقی صاحبان مشاغل را به سه دسته تقسیم می‌کند
گروه بندی صاحبان مشاغل از ابتدای سال 1400 (برابر اصلاحیه آیین نامه اجرایی موضوع ماده 95 قانون مالیات های مستقیم) به همراه تکالیف مالیاتی هر گروه، به تفصیل در این مطلب آمده است:
گروه اول بر اساس نوع فعالیت
در این قسمت صاحبان مشاغل در گروه اول را بررسی می‌کنیم:
• تما‌می‌وارد کنندگان و صادر کنندگان
• مالکان کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی (به شرط داشتن پروانه بهره‌برداری معادن از وزارتخانه)
• صاحبان هتل‌های سه ستاره و بالاتر
• صاحبین بیمارستان‌ها، زایشگاه‌ها، درمانگاه‌ها، کلینیک‌های تخصصی
• اشخاص دارای مشاغل صرافی
• صاحبین فروشگاه‌های زنجیره‌ای (با مجوز فعالیت از وزارتخانه و یا مراجع ذیربط)
• صاحب موسسات حسابرسی، حسابداری و دفتر داری
• ارائه دهندگان خدمات مالی، خدمات مدیریتی، مشاوره‌ای، انفورماتیک و طراحی سیستم
• صاحبین موسسات حمل و نقل موتوری، زمینی، دریایی و هوایی(به اشکال مسافری یا باربری)
سایر صاحبان مشاغل و حرفی که درآمد ابرازی (فروش کالا یا فروش توأم کالا و ارائه خدمت) بر اساس اظهارنامه مالیاتی عملکرد دو سال قبل (اظهارنامه تسلیمی خردادماه هرسال مبنای تعیین گروه بندی سال بعد از تسلیم اظهارنامه عملکرد است. به‌عنوان‌مثال مبلغ فروش و سایر درآمدهای مندرج در اظهارنامه مالیاتی عملکرد سال ۱۳۹۷ مبنای گروه بندی سال ۱۳۹۹ است) با آخرین درآمد قطعی شده فروش کالا یا فروش توأم کالا و ارائه خدمت آن‌ها بیش از مبلغ پنجاه‌وپنج میلیارد ریال باشد. (مشروط به ابلاغ برگ قطعی حداکثر تا پایان دی‌ماه سال قبل به شخص مؤدی یا نماینده قانونی وی)
اما تکالیف گروه اول چیست؟
• نگهداری دفتر روزنامه و کل و یا سایر دفاتر حسب مورد متکی به اسناد و مدارک
• ارائه صورتحساب سود و زیان
• ارائه ترازنامه
گروه دوم بر اساس حجم فعالیت
سایر صاحبان مشاغل و حرفی که درآمد ابرازی (شامل فروش کالا یا فروش توام کالا و ارائه خدمت) دو سال قبل آن‌ها و یا آخرین درآمد قطعی شده آن‌ها (شامل فروش کالا یا فروش توأم کالا و ارائه خدمت)، بیش از هجده میلیارد ریال و مساوی یا کمتر از مبلغ پنجاه و پنج میلیارد ریال باشد. مشروط به ابلاغ برگ قطعی حداکثر تا پایان دی ماه سال قبل به شخص مودی یا نماینده قانونی وی.
گروه اول: بیش از 30 میلیارد ریال
گروه دوم: بیش از 10 میلیارد ریال تا 30 میلیارد ریال
گروه سوم: کمتر از 10میلیارد توماننکته 1: منظور از درآمد در اینجا فروش کالا یا فروش کالا و خدمات (به صورت هزمان) است.
نکته 2: اظهارنامه تسلیمی خرداد ماه هر سال، مبنای تعیین گروه‌بندی سال بعد از تسلیم اظهارنامه است. مثلا مبلغ فروش و سایر درآمدهایی که در اظهارنامه مالیاتی عملکرد 1401 درج شده، مبنای گروه‌بندی سال 1402 است.
نکته 3: مبنای تشخیص آخرین درآمد قطعی شده، برگ قطعی مالیات ابلاغی به مودی یا نماینمده قانونی او تا پایان دی ماه سال قبل است. مثلا برای عملکرد سال 1401، آخرین درآمد قطعی شده تا پایان دی ماه سال 1400 مورد بررسی قرار می گیرد.
تکالیف گروه دوم شامل چه مواردی است؟
• نگهداری اسناد درآمدی فروش کالا یا ارائه خدمات و سایر درآمدها
• نگهداری اسناد خرید کالا، خدمات و دارایی و سایر اسناد هزینه
• تنظیم صورت درآمد و هزینه ماهیانه مودیان گروه دوم
• تنظیم صورت درآمد و هزینه سالیانه مودیان گروه دوم
گروه سوم
گروه سوم صاحبین مشاغلی که در گروه‌های اول و دوم قرار نمی‌گیرند جزو این گروه محسوب می‌شوند. بر اساس این آیین نامه سازمان امور مالیاتی می‌تواند تا پایان دی ماه هر سال فهرست مشاغل افزوده شده به گروه اول براساس نوع فعالیت را تهیه و اعلام نماید. مودیان مذکور از ابتدای سال مالیاتی بعد از اعلام مکلف به اجرای تکالیف تعیین شده مربوط به گروه اول خواهند بود.
تکالیف مودیان گروه سوم شامل چیست؟
• نگهداری اسناد درآمدی فروش کالا یا ارائه خدمات و سایر درآمدها
• نگهداری اسناد خرید کالا، خدمات و دارایی و سایر هزینه‌ها
• تنظیم خلاصه درآمد و هزینه سالیانه مودیان گروه سوم
نکته: سازمان امور مالیاتی، به منظور کمک به مودیان در انجام درست تکالیف خود، صفحه‌ای برای تعیین گروه مودیان در سامانه خود در نظر گرفته است. برای تعیین گروه شغلی خود می‌توانید به آدرس tax.gov.ir/action/do/groupselector مراجعه نمایید؛ سپس با تکمیل دقیق اطلاعات خواسته شده گروه شغلی خود را تعیین کنید.